Εκατοντάδες έρευνες και μελέτες έχουν διεξαχθεί για να βρεθεί ποια είναι η σωστή στάση όταν καθόμαστε και εργαζόμαστε. Τα αποτελέσματα των ερευνών έχουν πολλά κοινά στοιχεία αλλά και μερικά συγκρουόμενα. Παρακάτω θα σας παρουσιάσουμε όλα τα επιστημονικά στοιχεία που θα σας βοηθήσουν να βρείτε την σωστή στάση πάνω στη καρέκλα του γραφείου σας.
Από την δεκαετία του ’80 οι απαιτήσεις σε δουλειά με υπολογιστή εντάθηκαν και οι ερευνητές που ασχολούνται με την εργονομία επικεντρώθηκαν στην βαθιά κατανόηση της “ενβιομηχανικής» του τρόπου που καθόμαστε με στόχο την δημιουργία λύσεων που θα συμβάλουν σε μια πιο υγιεινή εργασιακή ζωή.
Τρεις δεκαετίες αργότερα οι καρέκλες γραφείου έχουν εξελιχθεί από απλά καθίσματα σε εργονομικά εργαλεία που ρυθμίζονται ώστε να προσαρμόζονται στο μέγεθος και το σώμα του χρήστη και της εργασίας που εκτελεί. Επειδή οι περισσότεροι εργαζόμενοι σε γραφείο περνούν πάνω από το 80% της μέρας τους πάνω σε μια καρέκλα και η πίεση και οι παραμορφώσεις που δέχεται το σώμα επηρεάζουν την υγεία και την παραγωγικότητα του, η έρευνα πάνω στη σωστή στάση καθίσματος συνεχίζεται και εμπλουτίζεται συνεχώς.
Στους περισσότερους από εμάς είναι γνωστό το παρακάτω σχήμα που παρουσιάζει τον τρόπο που πρέπει να καθόμαστε μπροστά στον υπολογιστή:
Η παραπάνω στάση μπροστά σε έναν υπολογιστή και οι πρακτικές συμβουλές είναι η βάση του σωστού τρόπου καθίσματος μπροστά σ’ έναν υπολογιστή και σε γενικές γραμμές θα πρέπει να την ακολουθούμε. Παρ’ όλα αυτά παρατηρούμε ότι το συγκεκριμένο σχήμα προωθεί μια «όρθια» και στατική στάση πάνω στην καρέκλα. Επιπλέον δεν λαμβάνει υπόψη το γεγονός ότι οι υπολογιστές, σε μεγάλο ποσοστό, έχουν αντικατασταθεί από laptops και ταυτόχρονα έχουν προστεθεί το κινητό και το tablet πάνω στο γραφείο.
Σύμφωνα με νεώτερες έρευνες η στατική «όρθια» πλάτη όταν καθόμαστε δεν είναι απαραίτητα η καλύτερη. Τα στοιχεία δείχνουν πως μια πιο «ξαπλωτή» στάση πάνω στη καρέκλα γραφείου μειώνει το φορτίο που δέχονται οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι. Επιπλέον οι έρευνες έδειξαν πως το να περιοριζόμαστε σε μια μόνο στάση και να καθόμαστε σταθεροί πάνω στην καρέκλα επιβαρύνει πολύ περισσότερο το μυσκελετικό μας σύστημα από το αν αλλάζουμε συχνά στάση ξεκουράζοντας έτσι τα σημεία που καταπονούνται.
Σύμφωνα με τα παραπάνω επιστημονικά στοιχεία η σωστή στάση του σώματος πάνω σε μια καρέκλα γραφείου δεν είναι η «στάση» αλλά η κίνηση! Έτσι μια αληθινά εργονομική καρέκλα θα πρέπει να στηρίζει το σώμα αποτελεσματικά και ταυτόχρονα θα πρέπει να επιτρέπει ανεμπόδιστα την φυσική κίνηση.
- Η σωστή στήριξη επιτυγχάνεται όταν η έδρα και η πλάτη έχουν το σωστό ανατομικό σχήμα που συγκρατεί την σπονδυλική στήλη χωρίς να κυρτώνει διατηρώντας το φυσικό σχήμα S.
- Η ανεμπόδιστη κίνηση επιτυγχάνεται με την χρήση ειδικών μηχανισμών ανάκλισης με τα οποία ο χρήστης μπορεί να αλλάζει χωρίς κόπο την κλίση της πλάτης του από την όρθια θέση στην ανάκλιση και αντίστροφα. Με αυτό τον τρόπο μειώνεται το στατικό φορτίο που δέχεται η σπονδυλική στήλη και ταυτόχρονα η πλάτη του χρήστη στηρίζεται συνεχώς πάνω στην πλάτη της καρέκλας διατηρώντας το φυσικό της σχήμα.
Επιπλέον, έρευνες έδειξαν ότι όταν καθόμαστε συνεχώς στην ίδια στάση πάνω στην καρέκλα οι μύες και οι σύνδεσμοι που στηρίζουν την μέση «κουράζονται». Αντίθετα, κάθε κίνηση πάνω στην καρέκλα μεταφέρει την στήριξη του σώματος σε άλλους μύες και συνδέσμους, επιτρέποντας τους τεταμένους μύες από την προηγούμενη στάση να χαλαρώσουν και να επανέλθουν στην φυσιολογική κατάσταση.
Οι έρευνες επίσης έδειξαν ότι η κίνηση είναι σημαντική για την διανομή των θρεπτικών στοιχείων στο σώμα. Όπως ένα σφουγγάρι μεταφέρει τα υγρά μέσα ή έξω όταν πιέζεται ή αφήνεται, έτσι και η αλλαγή στάσης στο σώμα ωθεί τα «χρησιμοποιημένα» υγρά έξω από τους δίσκους και ελκύει νέα γεμάτα θρεπτικά συστατικά.
Σύμφωνα με μια πρόσφατη παγκόσμια έρευνα της εταιρίας Steelcase, με την χρήση των πολυάριθμων νέων συσκευών γραφείου οι στάσεις που λαμβάνουμε πλέον πάνω στην καρέκλα είναι πολλές και διαφορετικές όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα. Αυτή η έρευνα επιβεβαιώνει ακόμα περισσότερο την ανάγκη χρήσης μιας καρέκλας που θα επιτρέπει την ελεύθερη κίνηση του σώματος πάνω της.
Αυτή την συνεχή κίνηση του σώματος μας πάνω στην καρέκλα την αποκαλούμε «δυναμική στάση καθίσματος».
Για να το περιγράψουμε πρακτικά θα πρέπει να φανταστείτε ότι η πλάτη της καρέκλας σας, όταν κάθεστε στην όρθια θέση συγκρατεί την πλάτη σας αποτελεσματικά. Όταν όμως το σώμα μας κινηθεί προς τα πίσω τότε αυτόματα η πλάτη ακολουθεί αυτή την κίνηση και δεν την εμποδίζει. Ταυτόχρονα, κατά την αλλαγή της στάσης, αλλάζει κλίση και η έδρα ακολουθώντας την πλάτη μια και κάθε αλλαγή της στάσης της σπονδυλικής στήλης προκαλεί και αλλαγή της στάσης των οστών της λεκάνης.
Για την επίτευξη αυτής της στάσης θα πρέπει η καρέκλα να διαθέτει μηχανισμό συγχρονισμένης ανάκλισης με δυνατότητα ρύθμισης της έντασης της υποστήριξης που προσφέρει στην πλάτη έτσι ώστε να προσαρμόζεται ανάλογα με το βάρος του χρήστη και να μην «πέφτει πίσω» απότομα όταν ο χρήστης ακουμπά όλο το βάρος του πάνω της.
Επιπλέον, υπάρχουν καρέκλες γραφείου, όπως η σειρά sitness της Topstar, όπου η σύνδεση μεταξύ του πλαισίου της καρέκλας και της έδρας είναι δυναμική και όχι στατική. Με αυτό τον τρόπο η έδρα της καρέκλας κινείται προς όλες τις κατευθύνσεις (3D) ανάλογα με την θέση του σώματός μας πάνω σε αυτή. Η κίνηση αυτή ενεργοποιεί σε κάθε κίνηση μια άλλη ομάδα μυών επιτρέποντας έτσι στις υπόλοιπες να χαλαρώσουν.
Πέρα από τον ρόλο της πλάτης της καρέκλας γραφείου, θα πρέπει να τονίσουμε και τον σημαντικό ρόλο των μπράτσων. Η σωστή στήριξη των χεριών είναι εξίσου σημαντική με την στήριξη της πλάτης. Ειδικά η χρήση κινητών ή tablet συσκευών μας κάνει να χρησιμοποιούμε πολύ περισσότερο και με διαφορετικούς τρόπους τα χέρια μας, τα χέρια μας. Η κακή στήριξη των χεριών θα μας οδηγήσει σε τραυματισμούς όχι μόνο στα χέρια αλλά και σε άλλα μέρη του σώματος (κυρίως του ώμους και τον αυχένα).
Θα πρέπει λοιπόν τα χέρια μας να στηρίζονται επαρκώς και στη σωστή θέση πάνω στα μπράτσα της καρέκλας. Οι βασικές αρχές της θέσης των χεριών όταν καθόμαστε στην καρέκλα γραφείου είναι:
- Οι αγκώνες πρέπει να είναι τοποθετημένοι κοντά στο σώμα και με ανοικτή γωνία, για να επιτρέπουν την κατάλληλη κυκλοφορία προς τα χέρια.
- Οι βραχίονες πρέπει να είναι σχεδόν κάθετοι προς το έδαφος.
- Οι καρποί πρέπει να είναι σε ευθεία θέση χωρίς κάμψη.
Επειδή ο σωματότυπος και το μέγεθος των χεριών του κάθε ανθρώπου δεν είναι ίδιος έχει μεγάλη σημασία τα μπράτσα της καρέκλας να είναι ρυθμιζόμενα ώστε να δίνουν την δυνατότητα στον κάθε χρήστη να βρει την σωστή θέση για τα χέρια του. Φυσικά, όσες περισσότερες ρυθμίσεις μας επιτρέπονται τόσο το καλύτερο. Επίσης υπάρχουν καρέκλες με μπράτσα που ακολουθούν τις κινήσεις του σώματος και των χεριών προσφέροντας έτσι επιπλέον άνεση.
